Napromieniowani

Twórc¹ metody nazwanej Nauczaniem Kieroowanym by³ wêgierski lekarz, pedagog, fizjoterapeuta Andreas Peto, który wprowadzi³ j¹ w 1949 roku w Budapeszcie. W stolicy Wêgier utworzony zosta³ pod jego kierownictwem Instytut Osób Niesprawnych Ruchowo, do którego kierowano wszystkie dzieci z podejrzeniem uszkodzenia o.u.n na Wêgrzech. Metoda ta ³¹czy w sobie elementy usprawniania spo³ecznego, leczniczego oraz psychologiczno pedagogicznego oddzia³uje, wiêc na dziecko niepe³nosprawne w kilku aspektach naraz:
- Uczy go samodzielnoÂści w codziennym Âżyciu

- Zapewnia naukĂŞ szkolnÂą

- Uczy komunikacji z innymi ludÂźmi

- Zapewnia rehabilitacjĂŞ posturalno ruchowÂą

Najwa¿niejszym celem metody jest poprawa stanu funkcjonalnego dziecka oraz zapewnienie mu udzia³u w ¿yciu spo³ecznym oraz przygotowanie niepe³nosprawnego dziecka do samodzielnego ¿ycia. Usprawnianie dzieci metod¹ Peto rozpoczyna siê stosunkowo wczeœnie. Dzieci trafiaj¹ce do oœrodka poddawane s¹ szczegó³owemu badaniu przez neurologa, ortopedê, dermatologa, dentystê, audiologa i internistê. Istotn¹ nowoœci¹ wymyœlon¹ przez Wêgra jest tzw. Podstawowy Wzorzec Ruchu. S³u¿y on do diagnozowania napiêcia miêœniowego i rozwoju psychomotorycznego dziecka. Zgodnie z nim w rozwoju dziecka napiêcie zginaczy jest równie istotne jak napiêcie prostowników i prawid³owy rozk³ad napiêcia zale¿y od ich prawid³owego wspó³dzia³ania. Wed³ug tego wzorca ruchu dziecko utrzymuje koùczyny górne uniesione w górê zaœ koùczyny dolne s¹ zgiête w biodrach, a tu³ów ma zapewnion¹ stabilizacje. Naj³atwiej rozwój podstawowego wzorca ruchu mo¿na zaobserwowaÌ u dziecka, gdy le¿y ono na plecach i ma mo¿liwoœÌ bawi¹c siê nogami integrowaÌ prace zgiêciow¹ i wyprostn¹ miêœni. Dodatkowo u dziecka bada siê tak¿e mo¿liwoœÌ kontaktu spo³ecznego, poziom inteligencji, oraz poziom dojrza³oœci spo³ecznej.

Aby zapewniÌ dziecku wszechstronn¹ opiekê w 4 letnim procesie nauczania w szko³ach Peto kszta³ci siê ludzi, którzy bêd¹ w stanie sprostaÌ tym oczekiwaniom. Nazwano ich konduktorami , dyrygentami lub przewodnikami. Zgodnie z za³o¿eniami twórców fakt, i¿ dziecko przez ca³y czas ma kontakt z tym samym konduktorem ma nieprzecenione znaczenie. Zadaniem takiej osoby jest realizowanie wyznaczonego programu rehabilitacyjnego, ³¹cz¹c go jednoczeœnie z ró¿nymi elementami pedagogiki jak np. muzykoterapi¹ czy terapi¹ logopedyczn¹. Ucz¹c dzieci, pos³uguje siê charakterystycznymi Ìwiczeniami opartymi na zasadach rytmizacji. Wspólnie na g³os opisuj¹ wykonywan¹ czynnoœÌ a sam konduktor nie Ìwiczy manualnie z dzieckiem tylko na g³os steruje ruchami, co zwiêksza œwiadomoœÌ wykonywanych ruchów. Rytmizacja ma te¿ na celu u³atwienie zapamiêtania wykonywanych poleceù i poprawê p³ynnoœci ich wykonywania. Uczy tak¿e poprawnego wymawiania s³ów. Konduktor (przewodnik, dyrygent) opiekuje siê z regu³y grup¹ ok.5-6 dzieci maj¹cych podobne mo¿liwoœci funkcjonalne i intelektualne. Zadaniem konduktora jest nauczenie dziecka codziennie nowej umiejêtnoœci i doskonalenie ju¿ zdobytych. Nauka ta zawarta jest w formie zabawy. Dzieci wykonuj¹ proste polecenia zdobywaj¹ nowe doœwiadczenia i jednoczeœnie ucz¹ siê samodzielnoœci. Harmonogram zajêÌ dostosowany jest do ka¿dego tak, aby nad¹¿y³ za grup¹ i w wiêkszoœci zajmuj¹ go Ìwiczenia samoobs³ugi, czyli jedzenia, ubierania siê, czy za³atwiania potrzeb fizjologicznych. Nauczanie w grupie ma wiele zalet. Zmusza dziecko do bycia bardziej aktywnym, zapewnia kontakt z rówieœnikami, co ma istotne znaczenie zwa¿ywszy, ¿e dzieci s¹ przez d³ugi okres oddzielone od rodziców i rodzeùstwa.

Codzienne Ìwiczenia rehabilitacyjne wymagaj¹ specjalnego sprzêtu w postaci mebli i przyrz¹dów do Ìwiczeù. Wyposa¿enie sali, w której przebywaj¹ dzieci na pierwszy rzut oka wydaje siê byÌ bardzo skromne. Pokój posiada meble specjalnej konstrukcji, które s³u¿¹ zarówno do Ìwiczeù jak i do czynnoœci dnia codziennego. W sk³ad pomieszczenia wchodzi:

- ³ó¿ko, które s³u¿y do spania, jedzenia, gdy zostanie przemeblowane na ³awê oraz do zabawy gdy zajdzie taka potrzeba.

- krzes³a ze szczebelkami oparciem i podnó¿kiem

Grupa przebywa razem w pomieszczeniu, które s³u¿y im jako sypialnia, sala do zabawy i Ìwiczeù oraz pokój mieszkalny. Dziecko posiada w³asne ³ó¿ko do spania, które s³u¿y równie¿ jako stó³, i mata do Ìwiczeù. Ka¿dy ze sprzêtów ma, wiêc ró¿norakie zastosowanie. Szczebelkowa budowa mebli u³atwia dziecku wstawanie i utrzymanie pozycji, a zbudowane z listewek krzes³a wykorzystuje siê jako przybory do stania, chodzenia i utrzymywania okreœlonej pozycji. Tak prosto umeblowana sala u³atwia dziecku poruszanie siê, wykonywanie zadaù i sprzyja utrzymaniu koncentracji.

Metoda Peto wymyœlona na potrzeby dzieci z uszkodzeniami mózgu ze wzglêdu na swoj¹ wieloaspektowoœÌ i szerokie spektrum dzia³ania, oraz zwa¿ywszy na fakt, ¿e wywiera du¿y wp³yw na rozwój psychospo³eczny dziecka mo¿e pe³niÌ wa¿na rolê w œwiecie rehabilitacji dzieci z mózgowym pora¿eniem. W metodzie Peto d¹¿y siê do integracji oddzia³ywaù polegaj¹cych na tym, by przyswajanie nauki szkolnej by³o ³¹czone razem z Ìwiczeniami ruchowymi. Metoda ta jest bardzo skuteczna w usprawnianiu fizycznym dziecka z m.p.d. Stwarza ona warunki do równoleg³ego i pe³nego rozwoju, wywiera równie¿ wp³yw na psychospo³eczne postawy.

Zarzuca siê metodzie, i¿ umieszczanie dzieci w oœrodkach Peto w izolacji od rodziców i œrodowiska rówieœników, utrudnia w przysz³oœci integracjê miêdzykole¿eùsk¹ oraz psychicznie obci¹¿a dziecko. W Polsce Instytut Peto dzia³a obecnie bardzo prê¿nie w Krakowie.