[gruszka]

Przesilenie wiosenne



Ostatnie tygodnie zimy s¹ dla nas trudnym okresem, poniewa¿ odczuwamy spadek ogólnej kondycji i gorsze samopoczucie. Os³abienie, bóle g³owy i koùczyn, sennoœÌ, ³atwe mêczenie, trudnoœci z koncentracj¹, chwiejne nastroje i rozdra¿nienie to czêste w tym czasie dolegliwoœci. Mo¿e im towarzyszyÌ zwiêkszona podatnoœÌ na ró¿ne infekcje wirusowe i bakteryjne, zw³aszcza górnych dróg oddechowych.
Na szczêœcie objawy te nie œwiadcz¹ o ¿adnej powa¿nej chorobie, a o tzw. przesileniu wiosennym bêd¹cym jedynie reakcj¹ organizmu na tryb ¿ycia, jaki prowadzimy zim¹. W ci¹gu zimowych miesiêcy znakomit¹ wiêkszoœÌ czasu spêdzamy w pracy lub w domu, zaniedbuj¹c racjonalny tryb ¿ycia i aktywnoœÌ fizyczn¹. To daje o sobie znaÌ na przedwioœniu.

Aby skutecznie zapobiec przesileniu wiosennemu lub przynajmniej zÂłagodziĂŚ jego przebieg warto wiedzieĂŚ, co jest przyczynÂą tego kryzysu kondycji.

1. Brak regularnego ruchu i ĂŚwiczeĂą powoduje gorszÂą kondycjĂŞ, co moÂżna odczuĂŚ przy prĂłbie podbiegniĂŞcia do autobusu albo wchodzeniu po schodach jako zadyszkĂŞ.
2. Obfite i kaloryczne posiÂłki, na ktĂłre zimÂą apetyt szczegĂłlnie siĂŞ wzmaga, sprzyjajÂą przyrostowi masy ciaÂła. W konsekwencji okazuje siĂŞ, Âże ubiegÂłoroczne ubrania stajÂą siĂŞ za ciasne, a nadwaga dodatkowo osÂłabia naszÂą kondycjĂŞ.
3. Zimowa dieta jest zwykle uboÂższa w witaminy, toteÂż na przedwioÂśniu moÂżna odczuwaĂŚ niedobory witaminowe.
4. Kilkunastotygodniowy brak s³oùca Ÿle wp³ywa na samopoczucie, st¹d pod koniec zimy czêœciej dopada nas gorszy nastrój, a nawet stany depresyjne. WiêkszoœÌ naukowców t³umaczy te objawy niedoborem serotoniny, do której wytwarzania w mózgu niezbêdne jest œwiat³o dzienne. Serotonina jest neuroprzekaŸnikiem reguluj¹cym nastrój cz³owieka.
5. Na gorsze samopoczucie majÂą rĂłwnieÂż wpÂływ czĂŞste zmiany temperatury, ciÂśnienia atmosferycznego i wiejÂące wiatry.

Objawy przesilenia wiosennego w du¿ej mierze wi¹¿¹ siê z naszym trybem ¿ycia, wiêc ³agodzenie ich warto zacz¹Ì od zmian w rozk³adzie dnia.

1. nie zrywaj siê rano gwa³townie z ³ó¿ka, jak tylko us³yszysz dzwonek budzika. Pole¿ jeszcze przez kilka minut przeci¹gaj¹c siê, dziêki czemu twoje miêœnie rozleniwione odpoczynkiem nocnym uzyskaj¹ odpowiednie napiêcie.
2. Po wstaniu z ³ó¿ka otwórz okno i wykonaj kilka g³êbokich, ale powolnych oddechów. W ten sposób dotlenisz siê po ca³onocnym œnie.
3. Pamiêtaj, aby zjeœÌ po¿ywne œniadanie, które dostarcza organizmowi energii do dzia³ania. Powinno on sk³adaÌ siê z wêglowodanów czyli np. pieczywa, jak równie¿ bia³ka w postaci wêdliny, jajka i sera. Kanapki najlepiej smakuj¹ ze spor¹ iloœÌ surowych warzyw np. pomidorów, ogórków, sa³aty, które s¹ jednoczeœnie Ÿród³em witamin. Do œniadania niezbêdna jest odrobina mas³a roœlinnego, poniewa¿ t³uszcz u³atwia przyswajanie witamin z warzyw.
4. Na przedwioÂśniu zadbaj rĂłwnieÂż o swĂłj sen. OÂśmiogodzinny odpoczynek nocny znakomicie regeneruje organizm, a po dobrze przespanej nocy samopoczucie jest zdecydowanie lepsze. Aby dobrze zasypiaĂŚ, unikaj picia po poÂłudniu napojĂłw pobudzajÂących np. mocnej herbaty, kawy albo coca-coli. Kolacja powinna byĂŚ lekka i opieraĂŚ siĂŞ na produktach bogatych w tryptofan (aminokwas, ktĂłry wykazuje dziaÂłanie uspokajajÂące) takich, jak: biaÂły ser, mleko, miĂŞso z indyka, ryby i banany.
5. JeÂśli palisz papierosy, to organizm twĂłj jest dodatkowo niedotleniony na skutek dziaÂłania skÂładnikĂłw dymu tytoniowego, co pogarsza znacznie samopoczucie i kondycjĂŞ. Dlatego wiosna jest dobrÂą porÂą na rzucenie tego naÂłogu, choĂŚ pozbycie siĂŞ go nie jest Âłatwe, ale przy odpowiedniej motywacji staje siĂŞ realne.
6. Na wiosnê nieoceniony jest regularny ruch i æwiczenia fizyczne, które znakomicie usprawniaj± i dotleniaj± organizm. Jednocze¶nie wydzielane w czasie wysi³ku przez mózg endorfiny i serotonina poprawiaj± nastrój i wprowadzaj± w stan b³ogo¶ci. Aktywno¶æ fizyczn± trzeba jednak wprowadzaæ stopniowo w zale¿no¶ci od w³asnej wydolno¶ci, gdy¿ nadmierny wysi³ek mo¿e po prostu zaszkodziæ. Ka¿dy trening nale¿y zaczynaæ od kilkuminutowej rozgrzewki. Dla zdrowia najlepsze s± dyscypliny stymuluj±ce uk³ad kr±¿enia np. marsz, bieganie, jazda na rowerze i p³ywanie. Æwiczyæ nale¿y oko³o 20-30 minut i co najmniej 3 razy w tygodniu.
7. Na dobre samopoczucie ma wp³yw równie¿ umiejêtnoœÌ radzenia sobie ze stresem. W okresie przesilenia wiosennego warto nieco zwolniÌ tempo w pracy i w domu rozdzielaj¹c sprawy na wa¿ne i nie wa¿ne oraz pilne i nie pilne. RozluŸniaj¹co mo¿e dzia³aÌ regularne s³uchanie muzyki relaksacyjnej lub uprawianie technik relaksacyjnych np. jogi albo aromaterapia, któr¹ w warunkach domowych mo¿e byÌ wieczorna ciep³a k¹piel z dodatkiem olejku lawendowego lub ró¿anego albo ulubionych zió³.
8. Zadbaj o jak najlepsze nas³onecznienie w ci¹gu dnia pomieszczeù w domu i w pracy odsuwaj¹c zas³ony i ¿aluzje, a wieczorami nie ograniczaj oœwietlenia z ¿yrandoli i kinkietów. Zaobserwowano, ¿e im wiêcej jest œwiat³a wokó³ nas, tym lepiej to wp³ywa na nasze samopoczucie.
9. Aby unikn¹Ì infekcji dróg oddechowych warto siêgn¹Ì do starych, domowych sposobów wzmacniania odpornoœci i piÌ herbatê z sokiem malinowym, mleko z miodem, sok z cebuli lub z cytryny albo spo¿ywaÌ mas³o czosnkowe. W aptekach dostêpne s¹ gotowe preparaty zio³owe pobudzaj¹ce uk³ad immunologiczny, a tym samym stymuluj¹ce naturaln¹ odpornoœÌ organizmu. Do najpopularniejszych nale¿y je¿ówka purpurowa, ziele pokrzywy, preparaty z ¿eù-szenia i mi³orzêbu japoùskiego. Dodatkowo mo¿na przyjmowaÌ mikroelementy (zw³aszcza preparaty magnezu i cynku). Wszystkie one dostêpne s¹ bez recepty w ka¿dej aptece.
10. Wczesn¹ wiosn¹ wci¹¿ jemy jeszcze ubieg³oroczne warzywa i owoce, które zubo¿one s¹ ju¿ w wartoœci od¿ywcze. Tymczasem witaminy niezbêdne s¹ do prawid³owego funkcjonowania ka¿dego organizmu. Aby dobrze od¿ywiaÌ siê na przednówku trzeba poznaÌ sk³ad witaminowy ró¿nych produktów, z których komponujemy swoje menu i zwiêkszyÌ udzia³ warzyw i owoców w diecie. Warto pamiêtaÌ o mro¿onkach, gdy¿ zachowuj¹ one wiêkszoœÌ niezbêdnych dla nas witamin.

Witamina C (kwas askorbinowy) uÂłatwia wchÂłanianie Âżelaza oraz pobudza procesy odpornoÂściowe organizmu. Jej niedobĂłr wywoÂłuje utratĂŞ apetytu, uczucie zmĂŞczenia, bĂłle stawĂłw, upoÂśledzenie gojenia ran, rozpulchnienie i Âłatwe krwawienie z dziÂąseÂł, wybroczynki w skĂłrze. NajwiĂŞcej witaminy C jest w: kapuÂście kiszonej, ziemniakach, porzeczkach, pomidorach, saÂłacie, papryce i cytrusach.

Prowitamina A (beta-karoten) jest niezbêdna do prawid³owego funkcjonowania narz¹du wzroku oraz w³aœciwego wygl¹du skóry i w³osów. Niedobór witaminy A prowadzi do tzw. kurzej œlepoty czyli niedowidzenia lub œlepoty nocnej oraz rogowacenia skóry i b³on œluzowych. W witaminê t¹ obfituj¹: marchew, papryka, pomidory, dynia, morele, sa³ata, szpinak, tran, w¹troba, nerki, t³uste ryby, ser, mleko, mas³o, ¿ó³tko jaja.
Uwaga: nadmiar witaminy A jest groŸny szczególnie dla kobiet ciê¿arnych prowadz¹c do uszkodzenia p³odu we wczesnej ci¹¿y.

Witamina E (tokoferol) ma silne dziaÂłanie antyoksydacyjne, chroni komĂłrki organizmu przed uszkadzajÂącym dziaÂłaniem wolnych rodnikĂłw oraz wspomaga procesy regeneracji. Niedobory wystĂŞpujÂą rzadko pod postaciÂą zmian skĂłrnych i jej przyspieszonego starzenia.
ÂŹrĂłdÂłem witaminy E sÂą: oleje roÂślinne (sojowy i rzepakowy), zarodki pszenne, orzechy, pestki sÂłonecznika i dyni, wÂątroba, ryby, jaja, miĂŞso kurczaka.

Witaminy z grupy B zapewniajÂą wÂłaÂściwe funkcjonowanie ukÂładu nerwowego, krwiotwĂłrczego oraz pobudzajÂą procesy odpornoÂściowe organizmu.
Objawy niedoboru witaminy B1 (tiaminy) nazywane s¹ chorob¹ beri-beri. Nale¿¹ do nich: niewydolnoœÌ kr¹¿enia, os³abienie si³y miêœniowej, bóle miêœniowe, podwójne widzenie, zaburzenia czucia, os³abienie pamiêci, depresja.
Witamina B1 znajduje siĂŞ w: wieprzowinie, wÂątrobie, sercu, nerkach, pÂłatkach Âśniadaniowych, pieczywie, ziemniakach, orzechach, droÂżdÂżach, fasoli.

Objawy niedoboru witaminy B2 (ryboflawiny) to: zapalenie jĂŞzyka, jamy ustnej i kÂącikĂłw ust (zajady), zapalenie spojĂłwek, osÂłabienie ostroÂści widzenia, zapalenie zewnĂŞtrznych narzÂądĂłw pÂłciowych. NajwiĂŞcej jej jest w: mleku, jajkach, miĂŞsie, rybach, drobiu, droÂżdÂżach.

Niedobór witaminy B6 (pirydoksyny) prowadzi do zapalenia ³ojotokowego skóry g³ównie na twarzy, zapalenie jêzyka i jamy ustnej oraz zajadów, niedokrwistoœci, zaburzeù uk³adu nerwowego. Jej Ÿród³em s¹: ziarno pszenicy i ¿yta, w¹troba, dro¿d¿e, mleko, jaja, zielone warzywa.

Niedobór witaminy B12 (cyjanokobalaminy) wywo³uje: niedokrwistoœÌ, zapalenie jêzyka, zmiany neurologiczne. Witamina ta znajduje siê w: w¹trobie, nerkach, miêsie ryb, jajkach, p³atkach kukurydzianych, mleku i serze. Praktycznie nie wystêpuje w owocach i warzywach.

A moÂże suplementy?
Odpowiednio zbalansowana dieta dostarcza zazwyczaj wszystkich potrzebnych sk³adników od¿ywczych, ³¹cznie z witaminami i minera³ami. CzeœÌ ludzi aktywnych zawodowo nie jest jednak w stanie od¿ywiaÌ siê racjonalnie, co mo¿e prowadziÌ u nich na przedwioœniu do niedoborów witaminowych. Dlatego u takich osób warto na przedwioœniu rozwa¿yÌ suplementacjê witaminow¹ uzupe³niaj¹c¹ codzienn¹ dietê zw³aszcza, ¿e w aptekach dostêpna jest szeroka gama preparatów wielowitaminowych.. Farmaceuta jest w stanie doradziÌ ka¿demu odpowiedni preparat w zale¿noœci od wieku, p³ci, stanu zdrowia i stopnia wytrenowania. Nale¿y jednak pamiêtaÌ, ¿e kuracja witaminowa powinna trwaÌ nie d³u¿ej ni¿ 1-2 miesi¹ce, bo witaminy w nadmiarze mog¹ zaszkodziÌ.

Na przesilenie wiosenne zioÂła?
OdczuwajÂąc silnie stresy, niepokĂłj czy zÂłe samopoczucie warto zwrĂłciĂŚ uwagĂŞ na zioÂła. Herbatka z melisy skutecznie Âłagodzi napiĂŞcie i niepokoje, a wypita przed snem dodatkowo uÂłatwia zasypianie.
Wprost nieoceniona jest herbatka z owoców dzikiej ró¿y, która zawiera znów bardzo du¿o minera³ów (potas, magnez, cynk, wapù) oraz witaminy C, której na przednówku zaczyna brakowaÌ w warzywach i owocach.

Na szczĂŞÂście dla nas okres przesilenia wiosennego trwa kilka tygodni i ustĂŞpuje zwykle samoistnie wraz z rozkwitajÂącÂą wiosnÂą. StosujÂąc siĂŞ jednak do powyÂższych rad moÂżna ten "trudny" okres uczyniĂŚ nieco znoÂśniejszym.

lek. med. Ewa PakuÂła - "Bez Recepty" - 04/2004

http://www.grabieniec.pl/pokaz_artykul.php?id_artykulu=343

_________________