[kwiatek_1982]

Utrata przytomnoÂści - to stan, w ktĂłrym poszkodowany nie reaguje na bodÂźce zewnĂŞtrzne.
Przyczyny utraty przytomnoÂści:
·   urazy - zwykle urazy gÂłowy
·   wstrzÂąs
·   padaczka, udar mĂłzgu i inne choroby ukÂładu nerwowego
·   choroby metaboliczne - cukrzyca
·   choroby ukÂładu kr¹¿enia - zawaÂł serca, nagÂłe zatrzymanie kr¹¿enia
·   choroby ukÂładu oddechowego - ostra niewydolnoœÌ oddechowa
·   substancje chemiczne - alkohol, leki, jady zwierzĂŞce
·   zadÂławienie, przegrzanie, hipotermia, utopienie, reakcja uczuleniowa, poraÂżenie prÂądem elektrycznym i inne zwiÂązane z wpÂływem Âśrodowiska
Stan utraty przytomnoÂści moÂże trwaĂŚ kilka minut lub nawet wiele dni.
NastĂŞpstwa utraty przytomnoÂści:
·   niedroÂżnoœÌ drĂłg oddechowych spowodowana opadaniem nagÂłoÂśni i jĂŞzyka do tylnej Âściany gardÂła - wymagane rĂŞkoczyny udraÂżniajÂące drogi oddechowe
·   zalanie drĂłg oddechowych ÂślinÂą bÂądÂź treÂściÂą Âżo³¹dkowÂą - wymagana pozycja bezpieczna
Rozpoznanie:
·   Âźrenice
o   reakcja na ÂświatÂło - obecna/nieobecna (ÂśmierĂŚ kliniczna, zatrucie)
o   szerokoœÌ Âźrenic - wÂąskie (narkotyki), szerokie (ÂśmierĂŚ kliniczna)
o   symetria - obecna/brak (uraz gÂłowy)
·   skĂłra wokó³ oczu - krwiak okularowy, zasinienie wokó³ oczu (zÂłamanie podstawy czaszki)
·   nos
o   krwotok z nosa
o   wyciek pÂłynu mĂłzgowo-rdzeniowego (zÂłamanie podstawy czaszki)
·   jama ustna
o   zapach alkoholu
o   zapach acetonu (ÂśpiÂączka cukrzycowa)
o   inny zapach (ró¿ne zatrucia)
o   ciaÂła obce
o   ocena tylnej Âściany gardÂła - krew, pÂłyn mĂłzgowo-rdzeniowy (zÂłamanie podstawy czaszki)
·   ucho - krew, pÂłyn mĂłzgowo-rdzeniowy (zÂłamanie podstawy czaszki)
·   ÂżyÂły szyjne zewnĂŞtrzne
o   zapadniĂŞte (wstrzÂąs hipowolemiczny)
o   wypeÂłnione (tamponada serca, odma prĂŞÂżna)
·   koĂączyny - napiĂŞcie miĂŞÂśniowe
·   klatka piersiowa
o   rany - g³êbokoœÌ, naruszenie opÂłucnej, odma
o   skĂłra - siniaki wskazujÂą na miejsca urazĂłw
·   jama brzuszna
o   siniak pod prawym Âłukiem Âżebrowym (uraz wÂątroby)
o   siniak pod lewym Âłukiem Âżebrowym (uraz Âśledziony)
o   rany - g³êbokoœÌ, wytrzewienie
o   opory patologiczne - gromadzenie siĂŞ pÂłynu, krwotok wewnĂŞtrzny
·   miednica - ocena stabilnoÂści miednicy
PostĂŞpowanie:
1.   Wezwanie pomocy
2.   Ocena oddech: Resuscytacja kr¹¿eniowo-oddechowa
3.   Analiza przyczyn i moÂżliwych nastĂŞpstw.
JeÂżeli poszkodowany oddycha, po wykluczeniu urazĂłw - uÂłoÂżenie w pozycji bezpiecznej i regularna kontrola oddechu.