Seks nie musi byĂŚ dla nich tabu

Seks nie musi byĂŚ dla nich tabu

Renata BoÂżek

Czy radoÂśĂŚ z seksu majÂą prawo czerpaĂŚ tylko mÂłodzi, piĂŞkni i zdrowi? Nie. To czemu seks niepeÂłnosprawnych budzi w nas zaÂżenowanie? Osoba na wĂłzku lub z poraÂżeniem mĂłzgowym moÂże mieĂŚ udane Âżycie intymne - twierdzi prof. Zbigniew Izdebski w rozmowie z RenatÂą BoÂżek.
Kiedy sÂłyszymy o seksie niepeÂłnosprawnych, czujemy zaÂżenowanie. WolelibyÂśmy, Âżeby tego tematu nikt nie poruszaÂł. Czemu?

Seks znajdziemy dziÂś nawet w reklamie pÂłatkĂłw Âśniadaniowych, ale nadal uwaÂżamy go za coÂś wstydliwego, a nierzadko grzesznego. NajczĂŞÂściej dajemy do niego prawo tylko mÂłodym, piĂŞknym i tym, ktĂłrzy chcÂą mieĂŚ dzieci. Na ogĂłÂł mĂłwienie o seksie, nawet zdrowym i w peÂłni sprawnym Polakom, przychodzi z trudem.

Nie potrafiÂą rozmawiaĂŚ z wÂłasnÂą ÂżonÂą lub mĂŞÂżem o tym, co im sprawia przyjemnoÂśĂŚ w ÂłĂłÂżku, o swoich fantazjach, a wiĂŞc udajÂą, Âże seks nie jest dla nich waÂżny. Nie chcÂą wiĂŞc teÂż myÂśleĂŚ, Âże sÂąsiad na wĂłzku moÂże mieĂŚ seksualne fantazje.

Ale czy jest coÂś takiego jak seks niepeÂłnosprawnych? Na ich internetowym portalu IPON Jacek1982 pisze: "Mam uszkodzony rdzeĂą krĂŞgowy, jestem sparaliÂżowany od pasa w dĂłÂł. Nie mogĂŞ mieĂŚ erekcji i stosunkĂłw".

Urazy krĂŞgosÂłupa z uszkodzeniem rdzenia krĂŞgowego mogÂą powodowaĂŚ rĂłÂżne konsekwencje zdrowotne i nie zawsze uniemoÂżliwiajÂą Âżycie seksualne. Problem leÂży w tym, Âże osoby z tymi urazami czy z poraÂżeniem mĂłzgowym zwykle nie dajÂą sobie prawa do seksualnoÂści. CzĂŞsto teÂż nie dajÂą im tego prawa lekarze.

Zdarza siĂŞ, Âże na pytanie mÂłodego mĂŞÂżczyzny: "Panie doktorze, czy bĂŞdĂŞ jeszcze mĂłgÂł?", ten odpowiada: "Ciesz siĂŞ pan, Âże Âżyjesz". Tymczasem rehabilitacja seksualna przyspiesza rehabilitacjĂŞ fizycznÂą i odzyskanie rĂłwnowagi psychicznej.

MĂŞÂżczyzna, ktĂłry nie moÂże siĂŞ kochaĂŚ, nie czuje siĂŞ w peÂłni mĂŞÂżczyznÂą. A my wciÂąÂż nie rozumiemy, Âże dla zadowolenia z Âżycia waÂżne jest nie tylko zdrowie psychiczne i fizyczne, ale teÂż seksualne. Z trudem dociera do nas, Âże wiek lub choroba zmieniajÂą naszÂą seksualnoÂśĂŚ. Ale niekoniecznie na gorsze.

Jak to moÂżliwe w przypadku ludzi, ktĂłrzy od pasa w dĂłÂł nic nie czujÂą?

JeÂśli chodzi o mĂŞÂżczyzn, to czĂŞsto wystarczy wsparcie farmakologiczne, Âżeby pojawiÂł siĂŞ peÂłny wzwĂłd. Najbardziej znanym preparatem jest viagra, ale jest teÂż polski taĂąszy odpowiednik maxiagra oraz lek o przedÂłuÂżonym dziaÂłaniu cialis. Problemem bywa cena lekĂłw - znaczÂąca dla kogoÂś, kto utrzymuje siĂŞ z renty.

MĂŞÂżczyzna moÂże czuĂŚ siĂŞ upokorzony i tym, Âże w ÂłĂłÂżku nie staje na wysokoÂści zadania, i tym, Âże jego status finansowy jest za niski, by wesprzeĂŚ jego mĂŞskoÂśĂŚ. Zamiast jednak udawaĂŚ, Âże problem nie istnieje, warto zadaĂŚ sobie pytanie: ile razy w miesiÂącu staĂŚ mnie na tabletkĂŞ? Raz, dwa, trzy? Nawet jeÂśli mĂŞÂżczyÂźnie z duÂżym temperamentem wydaje siĂŞ, Âże to maÂło, warto, Âżeby sprĂłbowaÂł. Bo to moÂże wystarczyĂŚ, aby odzyskaÂł wiarĂŞ w swojÂą mĂŞskoÂśĂŚ, uwierzyÂł, Âże wciÂąÂż moÂże byĂŚ atrakcyjnym partnerem.

Z moich rozmĂłw z koleÂżankami wynika, Âże zdrowi mĂŞÂżczyÂźni czĂŞsto zapominajÂą, ba, nie majÂą pojĂŞcia, Âże kobietĂŞ do orgazmu mogÂą doprowadziĂŚ same pieszczoty. A do tego nie trzeba erekcji.

Dlatego czĂŞsto mĂŞÂżczyÂźni dopiero po urazie krĂŞgosÂłupa po raz pierwszy odkrywajÂą, Âże zaspokojenie seksualne moÂże mieĂŚ rĂłÂżne postaci. MobilizujÂą swojÂą inteligencjĂŞ seksualnÂą i stajÂą siĂŞ lepszymi kochankami. SzukajÂą nowych sposobĂłw sprawiania rozkoszy partnerce, bardziej skupiajÂą siĂŞ na ciele kobiety, na tym, co jÂą podnieca, pieszczotach, ktĂłre budujÂą bliskoÂśĂŚ, niÂż na samym stosunku. Obydwoje znajdujÂą przyjemnoÂśĂŚ w seksie oralnym, przytulaniu, gÂłaskaniu.

Jeden z moich pacjentĂłw najpierw wzdragaÂł siĂŞ przed uÂżywaniem gadÂżetĂłw z sex shopu, ale potem wspĂłlnie z ÂżonÂą uznali, Âże wibrator sprawdza siĂŞ w ÂłĂłÂżku. ZaczÂąÂł teÂż dostrzegaĂŚ, Âże sÂą pieszczoty, ktĂłre jemu dajÂą duÂżÂą przyjemnoÂśĂŚ.

ChoĂŚ pani sugeruje, Âże mĂŞÂżczyÂźni w ÂłĂłÂżku za maÂło siĂŞ starajÂą, kobiety teÂż nie zawsze wiedzÂą, jak podnieciĂŚ partnera. Zdarza siĂŞ, Âże dopiero kiedy on jest czĂŞÂściowo sparaliÂżowany, majÂą okazjĂŞ sprawdziĂŚ, Âże na przykÂład szczegĂłlnie wraÂżliwe na pieszczoty sÂą miejsca pokryte wÂłoskami lub meszkiem. DotykajÂąc torsu partnera, jego karku, szyi na granicy z wÂłosami, caÂłujÂąc skĂłrĂŞ za uszami, nie tylko dajÂą przyjemnoÂśĂŚ mĂŞÂżczyÂźnie, ale teÂż odkrywajÂą obszary erotyki, ktĂłrych wczeÂśniej byĂŚ moÂże nie dostrzegaÂły.

Na forum Fundacji Aktywnej Rehabilitacji rozgorzaÂła dyskusja, co ma zrobiĂŚ chÂłopak na wĂłzku i jego sprawna dziewczyna, Âżeby jej pierwszy raz byÂł udany. Czy sÂą jakieÂś pozycje dogodne dla osĂłb niepeÂłnosprawnych?

Trzeba prĂłbowaĂŚ kochaĂŚ siĂŞ na rĂłÂżne sposoby. Nie spieszyĂŚ siĂŞ, zastanowiĂŚ siĂŞ, jaka pozycja jest dla nas lepsza. JeÂśli jakaÂś nam nie odpowiada, wyprĂłbujmy innÂą. To okazja, Âżeby rozmawiaĂŚ, pytaĂŚ, co sprawia przyjemnoÂśĂŚ partnerowi czy partnerce. KoncentrowaĂŚ siĂŞ na czuÂłoÂści i bliskoÂści, jakÂą przeÂżywamy, a nie na tym, czego nie moÂżemy w ÂłĂłÂżku.

To trudne. Aberade, kobieta z urazem krĂŞgosÂłupa, na forum IPON pisze: "Trzeba siĂŞ cholernie staraĂŚ, by w ÂłĂłÂżku byÂło dobrze… nic nie jest spontaniczne".

StaraĂŚ siĂŞ przede wszystkim trzeba o to, Âżeby zaakceptowaĂŚ zmiany, jakie po wypadku zaszÂły w naszym ciele, swojÂą nowÂą sytuacjĂŞ - osoby niepeÂłnosprawnej. Trudno, pewne rzeczy sÂą niedostĂŞpne, ale jest wiele innych w zasiĂŞgu rĂŞki. Kobiety zdrowe teÂż muszÂą pokonywaĂŚ rĂłÂżne opory w ÂłĂłÂżku, bo np. wstydzÂą siĂŞ swojego ciaÂła albo sÂą wychowane w przekonaniu, Âże orgazm to grzech. W przypadku niepeÂłnosprawnych dochodzÂą problemy zdrowotne. NajczĂŞstszym efektem urazu jest problem z nawilÂżeniem pochwy. RozwiÂązaniem sÂą Âżele nawilÂżajÂące, dostĂŞpne bez recepty. WiĂŞkszoÂśĂŚ kobiet po urazie rdzenia pozostaje pÂłodna, moÂże wiĂŞc zajÂśĂŚ w ciÂąÂżĂŞ. Te, ktĂłre tego nie chcÂą, powinny pamiĂŞtaĂŚ o antykoncepcji.

Do tej pory mĂłwiliÂśmy o tych, ktĂłrzy majÂą partnerĂłw. Ale co pozostaje samotnym ludziom na wĂłzkach? Tylko masturbacja?

To stereotyp, Âże osoba niepeÂłnosprawna nie znajdzie nikogo, kto by jÂą pokochaÂł i pragnÂąÂł jej. Znam mĂŞÂżczyznĂŞ, ktĂłry poznaÂł fantastycznÂą kobietĂŞ na portalu randkowym. Dopiero po dÂłuÂższej znajomoÂści przyznaÂła siĂŞ mu, Âże jest na wĂłzku. Dla niego to byÂł szok, ale spotkaÂł siĂŞ z niÂą. ZakochaÂł siĂŞ, bo byÂła pierwszÂą kobietÂą, ktĂłra tak dobrze go rozumiaÂła, z ktĂłrÂą miaÂł wiele wspĂłlnych tematĂłw, przy ktĂłrej byÂł sobÂą. MĂłwiÂł: "OczywiÂście, to jest problem, Âże ona jest niepeÂłnosprawna. Wiem o tym najlepiej wtedy, gdy muszĂŞ jÂą dÂźwigaĂŚ. Ale tak na co dzieĂą nie pamiĂŞtam tego, Âże ona jeÂździ na wĂłzku". Jej rodzina na poczÂątku byÂła przeciwna temu zwiÂązkowi. Przestrzegali jÂą: "To taki przystojny facet, nie wiadomo, co nim kieruje, pewnie ciĂŞ zostawi, nie bÂądÂź naiwna". W koĂącu przekonali siĂŞ, Âże naprawdĂŞ zaleÂży mu na ich cĂłrce.

Jestem za tym, Âżeby ludzie dawali sobie prawo do szczĂŞÂścia, ryzykowali. Bo czy bycie mÂłodym i zdrowym daje gwarancjĂŞ na udany zwiÂązek? Nie. Tylko ci, ktĂłrzy siĂŞ kochajÂą, lubiÂą, majÂą szansĂŞ poradziĂŚ sobie z trudnoÂściami, pokonaĂŚ kryzysy. TakÂże te zwiÂązane z niepeÂłnosprawnoÂściÂą. I teÂż wtedy mogÂą osiÂągnÂąĂŚ seksualnÂą bliskoÂśĂŚ.

Na portalu IPON moÂżna kliknÂąĂŚ w "Randki" i przekonaĂŚ siĂŞ, Âże jest wiele osĂłb, ktĂłre chcÂą zaÂłoÂżyĂŚ rodzinĂŞ.

Internet odgrywa coraz wiĂŞkszÂą rolĂŞ w seksualnoÂści niepeÂłnosprawnych. Czaty erotyczne dajÂą im sporo satysfakcji. Flirt, podniecajÂąca rozmowa przekÂładajÂą siĂŞ na cielesnÂą przyjemnoÂśĂŚ. Dla niektĂłrych to jedyny sposĂłb, Âżeby poczuĂŚ siĂŞ istotÂą seksualnÂą. Ale teÂż wstĂŞp do seksu w realu, ktĂłry pomaga przeÂłamaĂŚ zahamowania. OczywiÂście zdarza siĂŞ, Âże kobieta na wĂłzku zaprasza mĂŞÂżczyznĂŞ poznanego przez internet do domu i zostaje zgwaÂłcona, okradziona. Ale to moÂże zdarzyĂŚ siĂŞ kaÂżdej kobiecie, niezaleÂżnie od tego, czy porusza siĂŞ na wĂłzku, czy na wÂłasnych nogach. Dlatego trzeba z takimi znajomoÂściami bardzo uwaÂżaĂŚ.

MogĂŞ sobie wyobraziĂŚ lĂŞk kobiety na wĂłzku, ktĂłra zakopociechae siĂŞ i myÂśli: "A co, jeÂśli nie bĂŞdĂŞ go pociÂągaÂła?".

PoraÂżki w Âżyciu seksualnym zdarzajÂą siĂŞ teÂż zdrowym ludziom. CzĂŞsto problemem nie jest niepeÂłnosprawnoÂśĂŚ partnera, ale jego charakter. Zdarza siĂŞ, Âże osoba na wĂłzku zachowuje siĂŞ agresywnie wobec kogoÂś, z kim jest czy zaczyna byĂŚ. Jest niemiÂła, obraÂża siĂŞ o byle drobiazg, krzyczy przy kaÂżdym nieporozumieniu: "Nie musisz byĂŚ ze mnÂą. MoÂżesz odejÂśĂŚ". Traktuje zdrowÂą osobĂŞ niesprawiedliwie, przypisujÂąc jej prymitywne, egoistyczne motywacje: "Dla ciebie liczy siĂŞ tylko wyglÂąd i wygoda". A choĂŚ Âżyjemy w kulturze, w ktĂłrej mÂłodoÂśĂŚ, sprawnoÂśĂŚ i urodĂŞ ceni siĂŞ szczegĂłlnie wysoko, to przecieÂż wiĂŞkszoÂśĂŚ z nas myÂśli i czuje po swojemu. Ma ÂświadomoÂśĂŚ, Âże kocha kogoÂś za wraÂżliwoÂśĂŚ, poczucie humoru, ciepÂło, inteligencjĂŞ, a nie za to, Âże ma modelowe ciaÂło i potrafi siĂŞ na rĂłÂżne sposoby wyginaĂŚ w ÂłĂłÂżku.

Co powinni zrobiĂŚ rodzice mÂłodych ludzi z poraÂżeniem mĂłzgowym czy po wypadkach? Czy mogÂą jakoÂś pomĂłc?

Tak, ale zazwyczaj nikt im nie mĂłwi, Âże ich syn z poraÂżeniem mĂłzgowym ma takie same potrzeby seksualne jak kaÂżdy inny chÂłopak w jego wieku. CzĂŞsto nie zdajÂą sobie sprawy, Âże ich cĂłrka na wĂłzku ma depresjĂŞ, bo przed wypadkiem marzyÂła o pierwszym razie z chÂłopakiem, w ktĂłrym siĂŞ zakochaÂła, a teraz jest przekonana, Âże seks jest juÂż nie dla niej. Gdyby o tym wiedzieli, mogliby choĂŚby z niÂą porozmawiaĂŚ. PocieszyĂŚ. Znam teÂż rodzicĂłw 24-latka na wĂłzku, ktĂłrzy wynajĂŞli dziewczynĂŞ z agencji towarzyskiej na caÂłÂą noc, by ich syn mĂłgÂł siĂŞ z niÂą pobawiĂŚ na dyskotece. ZawieÂźli ich do innego miasta, Âżeby Âżaden klient jej nie rozpoznaÂł. Nie chodziÂło o seks, ale o to, Âżeby poczuÂł siĂŞ jak chÂłopak, ktĂłry z ÂładnÂą dziewczynÂą poszedÂł na dyskotekĂŞ. Czy to oburzajÂące? Nie. To objaw miÂłoÂści i dbaÂłoÂści o kogoÂś, kogo kochamy.

WynajĂŞcie prostytutki dla syna to wyraz miÂłoÂści? Chyba maÂło kto tak uwaÂża.

Znam ojcĂłw, ktĂłrzy z miÂłoÂści do dorosÂłych synĂłw byli w stanie przeÂłamaĂŚ wstyd i niechĂŞĂŚ do prostytutek. MĂłwili mi: "Panie, ja nigdy nie zdradziÂłem Âżony, a Âżeby pomyÂśleĂŚ o dziwce, to w Âżyciu. Ale, wie pan, jak nie ona, to kto?". PrzychodziÂł potem taki ojciec i mĂłwiÂł: "Panie, to miÂła dziewczyna. ÂŻona ciasto nawet upiekÂła, wypiliÂśmy z niÂą herbatĂŞ, porozmawialiÂśmy. A chÂłopak wyglÂąda jak nie ten, zadowolony, jakiÂś taki weselszy". Rodzice teÂż przestali siĂŞ zadrĂŞczaĂŚ wyrzutami sumienia. Bo co jest waÂżniejsze: zadowolenie chÂłopaka, to, Âże uwierzyÂł, Âże nadal jest prawdziwym mĂŞÂżczyznÂą, czy trzymanie siĂŞ zasad?

PamiĂŞtajmy teÂż, Âże osoby na wĂłzkach i po poraÂżeniu mĂłzgowym, tak samo jak te sprawne, sÂą rĂłÂżne. Jedni czekajÂą na miÂłoÂśĂŚ, inni flirtujÂą, a jeszcze inni nie stroniÂą od jednorazowych przygĂłd. Wielu rodzicom wygodniej jest myÂśleĂŚ, Âże ich niepeÂłnosprawne dzieci sÂą bardziej niewinne niÂż reszta spoÂłeczeĂąstwa. To pozwala im nie zauwaÂżaĂŚ, Âże 20-letni syn czy 20-letnia cĂłrka przestali byĂŚ dzieĂŚmi i majÂą takie same potrzeby jak inni mÂłodzi ludzie. Ale Âżycie wygrywa ze stereotypami. Ojciec patrzy na dorosÂłego syna z poraÂżeniem mĂłzgowym i przypomina sobie, jak jemu w tym wieku buzowaÂła krew. Taka postawa wcale nie jest zwiÂązana z wyksztaÂłceniem czy zamoÂżnoÂściÂą rodzicĂłw. WaÂżna staje siĂŞ miÂłoÂśĂŚ.

Obecnie mamy szansĂŞ dowiedzieĂŚ siĂŞ, z jakimi problemami borykajÂą siĂŞ niepeÂłnosprawni i ich rodziny. WspĂłlnie z dr AlicjÂą DÂługoÂłĂŞckÂą i dr. Dariuszem Radomskim realizujemy program badaĂą seksualnoÂści niepeÂłnosprawnych. Przy tym projekcie wspĂłÂłpracujemy z PFRON-em i OgĂłlnopolskim Programem Zdrowia Seksualnego. ProsiÂłbym o Âżyczliwe traktowanie ankieterĂłw TSN OBOP, ktĂłrzy dla nas pracujÂą. To da nam szanse dowiedzieĂŚ siĂŞ, jak naprawdĂŞ moÂżna pomĂłc.